آموزش نوشتن فصل دوم پایان نامه (پیشینه پژوهش و مبانی نظری)

پایان نامه فصول مختلفی را داشته و هریک برای نگارش شدن، ریزه کاری‌های خود را دارند. فصل دوّم پایان نامه که تحت عنوان بررسی مبانی تحقیق یا بررسی مبانی نظری پژوهش شناخته می‌شود، دربرگیرنده بخش زیادی از پایان نامه است. شاید در اولین نگاه تدوین و نگارش این قسمت، ساده به نظر برسد. اما این را بدانید که این مسیر آنقدر هم بی‌چالش نیست. به همین دلیل در این مطلب تصمیم داریم شما را از صفر تا صد با این مسیر؛ یعنی راه نوشتن فصل دوّم پایان نامه آشنا کنیم. به طور معمول این فصل از پایان نامه به گردآوری ادبیات، پیشینه تحقیق و… اختصاص دارد. اگر قصد انجام تمامی فصول پایان نامه ارشد و دکتری را به بهترین شکل دارید، ما در پارسیان تز، آماده ارائه بهترین خدمات هستیم.

محقق در فصل دوّم پایان نامه چه وظایفی دارد؟

اینکه محقق با وظایف خود در مسیر نگارش این فصل آشنا باشد، امری بسیار دارای اهمیت است. مهم‌ترین مواردی که پژوهشگر باید در این باره درنظر داشته باشد، به شرح زیرند:

• بررسی پیشینه تحقیق
• ارزشیابی موضوع تحقیق
• نقد و بررسی موضوع
• مقایسه نظرات و تحقیقاتی که موضوع مشابهی دارند.
• توجه کامل به منابع داخلی و خارجی

نحوه نوشتن فصل دوّم پایان نامه

بهتر است به منظور آموزش هرچه بهتر این کار، فصل دوّم انجام پایان نامه ارشد را به دو قسمت تقسیم کنیم. این کار مانع از بروز اشتباه می‌شود و سبب می‌شود که کار نوشتن این فصل را با نظم بیشتری پیش ببرید.

بخش اوّل

در این قسمت باید به سراغ نظریه‌هایی بروید که پیرامون موضوع تحقیق، مطرح شده اند. باید چهارچوب کلی تحقیق به طور خلاصه توضیح داده شود و درصورت نیاز به فرضیه‌های مربوطه هم بپردازید. نخستین قسمت از فصل دوّم، معمولا خیلی طولانی نیست. به طوری که مختصرا در آن به کلیدواژگان تحقیق پرداخته می‌شود. همچنین تئوری‌ها و مدل‌های ارائه شده نیز مورد بحث قرار می‌گیرند.

بخش دوّم

در این بخش باید به نتایج و دستاورد‌های تحقیقات قبلی انجام شده در داخل و خارج باید بپردازید. به طور معمول این قسمت نسبت به بخش قبلی طولانی‌تر است. به طوری که سبب مرور پیشینه پژوهش به صورت انتقادی و یکپارچه می‌شود. آوردن اطلاعات در نخستین قسمت این بخش، اهمیت زیادی دارد. به طوری که باید شفاف بیان شود تا به طور کامل خواننده را از اهمیت آن آگاه کند. طوری که خواننده نه از خواندن قسمت اوّل و نه بخش دوّم این فصل خسته نشود.

توصیه می‌کنیم برای دریافت بهترین نتیجه در این مسیر، سه بار فصل دوّم را نگارش کنید. آیا برایتان سوال پیش آمده است که این سه بار نگارش کردن به چه شکل است؟ تمامی این تلاش‌های سه‌گانه را در لیست زیر آورده ایم:

• دفعه نخست: مطالب را به صورت فیش‌نویسی شده یا نگارش شده تهیه کنید.
• دفعه دوّم: بخش‌های جمع آوری شده باید مطالعه شوند و برای چیدن این اطلاعات، طرحی مشخص ارائه گردد. می‌توانید برای این کار از رویکرد قیفی استفاده کنید. یعنی در ابتدا یافته‌هایی درباره موضوع را به صورت کلی مطرح کنید. در ادامه باید دستاورد‌های علمی خود را به موضوع محدود کنید و نهایتا سوال مربوط به تحقیق خود را مطرح کنید. در این صورت به شکلی حرفه ای، خواننده را به خواندن تحقیق، تشویق کرده اید.
• دفعه سوّم: باید اطلاعاتی که جمع آوری کرده‌اید را تماما از زبان خودتان به شکلی مختصر بنویسید. جداول و اشکالی که مرتبط با بحث هستند هم باید اضافه شوند. این گام را می‌توان قدم پایانی برای نگارش فصل دانست. به همین دلیل برای برداشتن این قدم باید دقت کافی را به خرج داد.

جمع آوری اطلاعات مربوط به دوّمین فصل پایان نامه

برای گردآوری اطلاعات مربوط به این قسمت از پایان نامه، باید به تلاش‌های دیگران هم توجه کنید. یعنی بررسی کنید که در تحقیقات دیگران چه نظریه‌ها و مواردی آورده شده و درعین حال چه مواردی مدنظر قرار نگرفته اند. از سوی دیگر به محدودیت‌هایی که در گذشته وجود داشته‌اند هم باید پرداخته شود. طوری که نشان دهید تحقیق شما در مسیر برداشتن محدودیت‌های قبلی گام برداشته است.

باید همواره به این حقیقت مهم توجه داشته باشید که کارها و تحقیقات انجام شده قبلی، نقطه حرکت شما هستند. به همین دلیل هرچه توجه شما به این موارد بیشتر باشد، قطعا در مسیر تحقیق بهتر پیش روی می‌کنید. طوری که می‌توانید راحت‌تر به نتیجه دلخواه خود برسید. از پژوهش می‌توان به عنوان امری گروهی یاد کرد. به طوری که هیچ مطالعه‌ای بدون پیش زمینه و وجود مطالعات قبلی انجام نشده است.

حتی درصورتی که خود شما هم برای پایان نامه دکتری یا ارشد خود تحقیقات جامعی ارائه کنید، این تحقیق خود چراغ راه محققان بعدی خواهد بود. باید آخرین تحقیقات انجام شده اولویت شما باشند. سپس تا حدی که کافی باشد باید به سراغ تحقیقات قبلی بروید. تحقیقات جدید این امکان را به شما می‌دهند که کشف کنید به کدام موضوعات بیشتر پرداخته شده و کدام موارد ندید گرفته شده اند.